Geçen hafta ebeveynlerin kendi narsisistik ihtiyaçlarını karşılamak üzerine sosyal medyada çocukları vitrin olarak kullanımından bahsetmiştik. Bu hafta ise narsisizmin* son yıllarda giderek daha çok görünür olmasını sağlayan toplumsal ve siyasi boyutunu ele alacağız.
Güzel ve sevimli çocuklar tablonun bir yanı, bu vitrinin bir de mutlu aile tablosu tarafı var. En aşık çift, peri masalı bir düğün, en sevgi dolu anne, en şirin bebek, en mutlu aile… “en”lerden “en” beğenmek zorunda kalıyoruz kendimize. İçimizdeki “hiç”lerden “hiç” beğenemediğimiz için belki de..
Peki bu mutlu aile tablosu çok mu önemli? ya da neden bu kadar önemli?
Aile bu sömürgen düzenin devamı için en önemli yapıtaşlarından biri olarak kullanılıyor iktidar sahipleri tarafından. Bizim ülkemizde yoksulluğu geniş aile örtüyor. Evsiz- işsiz -aşsız kalanlar anababasının, kardeşinin yanına taşınıyor çekirdek ailesiyle. Ya da ileri yaştaysa çocuklarının yanına yerleşiyor. Erkek uzun saatlerce çalışsın, kadın çalışmasın evinde çocuk baksın, en az üç çocuk yapsınlar, piyasaya salsınlar. Bu çocuklar ucuz ucuz çalışsınlar, saldırgan askeri operasyonlarda ölenlerin yerlerini hızla doldurabilecek yeni askercikler olsunlar. “Şehit oldular, güzel öldüler, çok şahane öldüler, üzülmeyin, öbür dünyada ballı börek”
Orta üst gelir grubundakiler ise her aşamada bol bol para harcasınlar: Önce beğenilmek ve sevgili bulmak için çok güzel giyinsinler, sık sık kıyafet ve tarz değiştirsinler, bol makyaj yapsınlar, en iyi ayakkabıları seçsinler, arabaları havalı olsun; sevgililer gününde, yıldönümünde pahalı pahalı hediyeler alsınlar, en iyi yerlerde en güzel yemekleri yesinler: sevgililik ve aşk bunu gerektirir çünkü.. Söz, nişan, düğün peri masallarını aratmasın, takılar takılsın, yenilsin içilsin, her şey en iyisinden olsun; bu ideal çift en iyilerine layık çünkü..Kısa zamanda hamile kalınsın, bebek için envai çeşit neler neler hemen alınsın, “baby shower” partileri yapılsın, yığınlarca ıvır zıvır süslerle doğum odaları, bebek odaları süslensin: o muhteşem günler geceler bir daha geri gelmez, bebeğimizin her şeyi tam olsun çünkü…
Bebeğe daha doğmadan alınan 10 çeşit kıyafete doğumla birlikte daha giyemeden büyüyeceği 30 çeşit kıyafet daha hediye edilsin, altınlar takılsın; eli boş gidilmez ayıp olur çünkü… Bebeğin odasında sterilizatör, hava nemlendirici alet, kaka çöpü (bebeğin 50 tane kirli bezini biriktirip öyle atmanıza ve böylece apartman görevlinizi dumura uğratmanıza yarayan şahane icat) ve bu icada özel üretilmiş aşırı pahalı çöp poşetleri dahil her şeyi olsun; bunlar olmazsa hijyenik olmaz, bebeğimiz hastalanır çünkü…Bebeğimiz büyüyüp bir çocuk olduğunda hemen her hafta yeni bir kıyafet, yeni bir oyuncak alınsın, televizyonda gördü beğendi, bütün arkadaşlarında var, psikolojisi etkilenmesin çünkü… Büyük doğumgünü partileri yapılsın, koca koca hediyeler alınsın, gelen çocuklara ayrıca hediyeler verilsin, magnetler bastırılsın, sonra bu ıvır zıvırlar bir haftaya kalmadan çöpe atılsın. Misafirliklere hep bir hediyeyle gidilsin, etkinlik kitapları, sağ beyin geliştirici bilmemne setleri alınsın, en az üç kursa gitsin: maşallah çok akıllı, aman yaşıtlarından geri kalmasın çünkü.. Sonra özel kreşe, ardından mutlaka özel okula gitsin: bu zamanda devlet okuluna güvenilmez, geleceğini karartmayalım çünkü…
Derken derken kadın, aile ve çocuk üzerinden ne çok harcama yapılıyor, ne çok tüketiliyor, ve biz ne çok sömürülüyoruz, hiiiç ruhumuz duymadan ya da belki üç beş söylenip yine “gerekeni” yapmaya devam ederek..
Ama farkında olmadan anne babalar birer tüketiciye, o kadar emek sarf ettiğimiz çocuklarımız da birer “yatırım nesnesi”ne dönüşüyor. E bu kadar harcama yaptığımız “yatırımımızı” göstermek de hakkımız oluyor heralde… Her şeyi nesneleştiren bir sisteme hizmet ettiğimizi algılayamıyoruz.
Diğer yandan göstermek- teşhir odaklı bir günlük yaşamın içine düştük. Her şey görsel olarak sergileniyor. Artık gezerken nerelerde nasıl fotoğraf çektireceğimize facebookta ya da instagramda paylaşma hayaliyle karar verir olduk.
Bu hazza karşı koymak güç. Anında doyum sağlıyor, onlarca-yüzlerce beğenme ve paylaşım ödül gibi işlev görüyor. Önemsenmek, beğenilmek hiç bu kadar yaygın ve bu kadar kolay olmamıştı. Bir fotoğraf koyuyorsunuz, ergenliğinizde (ki narsisitik hayallerin en yoğun olduğu dönemdir) hayalini kuramayacağınız kadar, belki o zamanki okul mevcudunuz, belki mahallenizdeki toplam insan sayısı kadar kişi beğendiğini beyan ediyor. Bu nedenle çok çekici..
İnsan ve insan doğası sabit bir şey değil. İçinde yaşadığı sosyal ortam, ilişkiler, siyasi yapı, düzen yani çevre ile değişen, şekillenen bir varlık. Dolayısıyla narsisistik ihtiyaçların şiddeti, boyutu içinde yaşadığımız düzenle de değişiyor. Narsisizm çağı diyenler var bu çağa. Doğrudur da. Her şey hemen olsun istiyoruz; ertelemek, beklemek bize göre değil artık. Tüm reklamlar “çünkü sen en iyisine layıksın, çok özelsin, bunu giy hayatın bambaşka olsun, falanca takmak ayrıcalıktır” saçmalıklarıyla dolu.
Çünkü bu düzeni sürdüren ve bu düzenden kar sağlayanlar çok iyi biliyorlar: narsizmimiz okşandıkça, narsizmimize hitap edildikçe daha çok para harcıyoruz.. Harcadıkça daha çok borçlanıyoruz, borçlandıkça var olan kendi küçük düzenimizi sürdürmek için daha çok çalışıyoruz, daha az itiraz ediyoruz, daha az sorguluyoruz, daha az isyan ediyoruz. Çünkü kaybedecek çok şeyimiz var gibi oluyor. Çünkü o kaka çöpünün poşetine çok ihtiyacımız var. Çünkü yine kar hırsının zehirlediği topraklarda çocuklarımızı sağlıklı beslemek için organik gıdalara verecek paramız olması lazım. Öyle mi gerçekten?
Siz çocuklarınızı bu akıldışı, zorlama düzende yetiştirmekten bıkmadınız mı? Şunu almazsam, şuraya göndermezsem kötü anne baba olurum, çocuğumun geleceği etkilenir kaygılarıyla korkutulmaktan bıkmadınız mı?
Çocukların temiz havalarının dahi çalındığı şu günlerin öfkesi ve yavrularımızın nesneleştirilmediği sağlıklı güzel günlerin umuduyla…
http://haber.sol.org.tr/blog/dunyayi-verelim-cocuklara/deniz-arik-binbaypsikiyatrist/teshir-hayatlar-selfie-cocuklar-selfish
